Andere vissen

voltooid 22/4/2014 in opdracht van het JagthuisFestival voor Ensemble SOUNDS
Forellenbezetting: fortepiano, vln, vla, vc, cb (instrumenten uit de jaren 1810, dus de fortepiano heeft 5 pedalen), 12′
Toen mij werd gevraagd een stuk te schrijven voor “Forellenbezetting” (piano, viool, altviool, cello en contrabas) wist ik eigenlijk al meteen wat de titel moest worden. Andere vissen gaf mij de mogelijkheid tot het schrijven van korte karakterstukjes, zo uiteenlopend als de verschillende vissen die erin verwerkt zijn. Tevens kon ik hierbij de mogelijkheden benutten van een tamelijk ongebruikelijk instrument: een pianoforte uit de jaren 1810, met een geheel eigen klank èn vijf pedalen, waaronder een zogeheten fagotregister èn ingebouwd slagwerk, oorspronkelijk bedoeld om de klank van Turkse muziek na te bootsen. Uiteindelijk bestaat het stuk uit acht miniaturen, waarin zowat alle klankkleuren, die dit instrument kan voortbrengen, aan bod komen.

I. Coelacanth
Een vissoort, waarvan men dacht dat deze 66 miljoen jaar geleden was uitgestorven, tot er in de jaren dertig exemplaren van dit “levende fossiel” werden aangetroffen in de Indische Oceaan.

II. Odontodactylus scyllarus
De bidsprinkhaankreeft; een prachtig bontgekleurde, tropische kreeftachtige met zeer geavanceerde ogen, die in delen van Azië als delicatesse wordt gegeten. Het dier kan met de klauwen zo krachtig uithalen, dat aquariumglas er niet tegen bestand is.

III. Myxinidae
Slijmprikken: tamelijk afstotelijke, aalachtige dieren, wiens voornaamste afweermechanisme eruit bestaat dat zij het omringende water in ondoordringbaar, kleverig slijm veranderen. De muziek reflecteert dit: onaangenaam en slijmerig.

IV. 10 000 Sardines
Een school vissen biedt een onoverzichtelijke aanblik; toch lijken zij alle tienduizend hetzelfde plan te volgen.

V. Coral
Een korte meditatie op de dubbele betekenis van de titel, statisch en fraai als een koraalrif.

VI. Koi
Bekende siervis van Japanse origine, dansend in het water op een onregelmatige wals.

VII. Anglerfish
In de dodenmars van de diepzee doemt de hengelvis op, die haar naam ontleent aan een spriet op het voorhoofd met een lichtgevend uiteinde; hiermee lokt dit niet al te sierlijke schepsel zijn prooi, om vervolgens weer in het aardedonker te verdwijnen.

VIII. The first fish out of water
Terug naar de levende fossielen van het eerste deel, ditmaal echter de paleontologische tussenvorm die voor het eerst besloot, het veilige water te verlaten en zijn heil op het land te zoeken.

Première: 23/5/2014, Het Jagthuis, Nederhorst den Berg

[soundcloud url=”https://api.soundcloud.com/playlists/83153394″ params=”auto_play=false&hide_related=false&show_comments=true&show_user=true&show_reposts=false&visual=true” width=”100%” height=”300″ iframe=”true” /]
Opgenomen op 27/9/2014 in de Noorderkerk in Amsterdam. Techniek: Hans Erblich